کارشناس برنامه شیر مادر مرکز بهداشت شهرستان ایلام گفت: مزایای تغذیه ای ، ایمونولوژیک ، عاطفی روانی شیرمادر، همچنین نقش آن در سلامت مادر در دو دهه گذشته به خوبی شناخته شده است.
به گزارش خبرنگار وب دا، فرشته رشنوادی در این رابطه اظهار کرد: اطلاعات ویافته های ده سال اخیر نشان دهنده این موضوع است که شیرمادر اثرات انکار ناپذیری در تکامل بینایی و تکامل مغز داشته وضریب هوشی (IQ) شیرخوارانی که باشیرمادر تغذیه می شوند به طور متوسط حدود 1/3 درجه نسبت به شیرخوارانی که تغذیه مصنوعی دارند بالاتر است. امروزه ثابت شده است که تحریکات حسی، مثل تماس پوست با پوست، چشم درچشم وزمزمه های مادرانه برای رشد وتکامل وعملکرد طبیعی مغز واجب است.
وی در ادامه این بحث گفت: از طرف دیگر ثابت شده که میزان سروتونین خون در مواقع کمبود یا اختلال درارتباط مادر وشیرخوار ( حسی تماسی) کاهش داشته است. تریپتوفان موجود در کلستروم وشیرمادر، پیش نیاز تشکیل سروتونین است وکاهش سروتونین می تواند در ارتباط مستقیم با افسردگی و یا خشونت باشد.
وی با بیان اینکه عوامل مداخله گر در بهره هوشی فرد بسیار زیاد می باشد، افزود: برخی ازاین عوامل مداخله گر عبارت از بهره هوشی وسطح سواد پدرو مادر، سطح اقتصادی اجتماعی خانواده ، سن مادر ، محیط خانه ، ارتباط مادر وکودک ، ترس های مادر، بیماری های شیرخوار، ارتباط پدر وکودک ، وزن تولد، رسیدن اکسیژن دربدو تولد ، رشد داخل رحمی، سن حاملگی موقع تولد و...می باشند.
کارشناس برنامه شیر مادر مرکز بهداشت شهرستان ایلام خاطرنشان کرد: محققین پس از تطبیق عوامل مداخله گر با نتایج تحقیقات انجام شده ، به این نتیجه رسیدند کودکانی که شیرمادر می خورند نسبت به آنان که با شیرمصنوعی تغذیه می شوند به طور متوسط از 2/3 درجه ضریب هوشی بیشتری برخوردارند ومدت تغذیه باشیرمادر با حاصل هوشی ارتباط مستقیم دارد وهرچه مدت شیردهی بیشتر باشد حاصل هوشی بالاتر است. این مسئله برای نوزادان نارس وکم وزن مهم تر بوده وتفاوت به 18/5 می رسد.در بررسی دیگر که برمبنای جامعه 18 ساله بوده ، نشان داده شده که کودکانی که بیش از 8 ماه شیرمادر خورده اند ، از 5/1 تا 5/4 درجه ضریب هوشی بالاتر برخوردار بودند. این مسئله در نوزادان پره ترم منجر به تفاوت حدود 9/10 درجه در 5/7 الی 8 سالگی شده بود. مطالعات بسیاری در ارتباط با ضریب هوشی کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کردند انجام شده است و همه ی آنها ، افزایش ضریب هوشی (IQ) را در بین شیر مادر خواران نشان داد.
رشنوادی ابراز کرد: نوزادانی که از شیرمادر تغذیه می کنند، هوشیار ترند. این دسته از شیرخواران در هفته اول ودوم تولد فعالیت بدنی بیشتر داشته و واکنش های آنان نیز از سایر نوزادان بیشتر است. مطالعات انجام شده نشان داده کودکانی که ازشیر مادر تغذیه می کنند 2ماه زودتر از دیگران راه می افتند وهر چه مدت تغذیه باشیرمادر طولانی تر باشد این اختلاف بیشتر است. همچنین اگر تغذیه انحصاری با شیر مادر برای مدت 6ماه ادامه یابد آثار پیشرفت تکامل در شیرخوار بیشتر می شود واگر مدت تغذیه به 9 ماه افزایش یابد این پیشرفت در تکامل کودک همچنان افزایش می یابد. بنابراین هرچه مدت تغذیه با شیرمادر بیشتر باشد قدرت تشخیص ، مکالمه و حافظه کودک بیشتر افزایش می یابد.
وی بیان کرد: در یک بررسی نشان داده شده که نسبت DHA ( یکی از سه اسید چرب امگا 3) و آراشیدونیک اسید درشیرمادر با نسبت آن درجریان خون مغز شیرخوار و رشد دورسر در یک ماهگی وسه ماهگی ورشد وزن مغز ( با محاسبه دورسر) نسبت مستقیم دارد ، بررسی های متعدد دیگر نیز ارتباط تغذیه باشیرمادر با رشد دورسر را تأیید می کنند و جالب اینجاست که قسمت اعظم اسید های چرب اشباع نشده شیرمادر بی تأثیر از رژیم غذایی مادر است.
این کارشناس برنامه شیر مادر تصریح کرد: در بررسی نوزادان نارس نشان داده شده که اشباع اکسیژنی ، درجه حرارت بدن، نبض وتعداد تنفس هنگام تغذیه از پستان بیشتراز زمان تغذیه از بطری می باشد. همچنین احتمال بروزآپنه با زمان بیش از 20ثانیه وحملات کاهش اکسیژن در شیرمصنوعی خواران بیش از کودکانی است که از پستان تغذیه می شوند که این خود تأثیر زیادی بررشد مغز دارد. بررسی های دراز مدت نشان داده اند مشکلات اجتماعی- روانی وطلاق در کسانی که دوران شیرخواری از شیرمادر تغذیه شده اند، کمتر از سایرین است.
وی در ادامه گفت: در نتیجه با اطمینان کامل می توان گفت که با ترویج تغذیه با شیرمادر ، می توانیم به بهره هوشی بالاتر، توسعه پایدار، تبدیل فرهنگ خشونت به صلح، طلاق کمتر درجامعه وارتباطات انسانی بهتر برسیم . ما ادعا نمی کنیم که شیرمادر، فرزندانمان را به برندگان جایزه نوبل تبدیل خواهد کرد ولی مسلما شیرمادرخواران تیزهوش تر و هوشیارتر خواهند بود.
رشنوادی با اشاره به اینکه تغذیه با شیرمادر علاوه بر ارضاء مادر موجب تسریع در پیشرفت مراحل مختلف تکامل فرزند هم می شود، گفت: عوامل مختلفی دراین ارتباط نقش دارند ازجمله این که عفونت گوش ودرنتیجه کاهش شنوایی دربین کودکانی که از شیرمادرتغذیه می کنند به مراتب کمتر از دسته ای است که با شیر مصنوعی تغذیه می شوند علاوه براین قدرت بینایی ، هم چنین حدت بینایی در کودکانی که از شیرمادر تغذیه می کنند بیشتر است. این دسته از کودکان زودتر راه می افتند ، زودتر تکلم می کنند ، از ضریب هوشی بالاتری برخورداربوده وقدرت فراگیری آنان در همه سطوح تحصیلی وحتی در سال های آخر دبیرستان بیشتراست.
وی در ادامه این بحث افزود: مطالعات همچنین نشان می دهد که ثبات عاطفی روانی آن دسته از افراد که درکودکی از شیرمادر تغذیه کرده اند به مراتب بیشتر است . ضریب هوشی وتسریع تکامل کودک نه تنها به دلیل اسیدهای چرب با زنجیره طولانی موجود در شیرمادر است بلکه تماس نزدیک و پوست به پوست فرزند در آغوش مادر نیز عامل بسیار مؤثر دیگری به شمار می آید.
کارشناس برنامه شیر مادر مرکز بهداشت شهرستان ایلام با بیان این نکته که شیر مادر در بهبود تکامل مغز نوزادان نارس نقش دارد، اظهار داشت: ترکیبات موجود در شیر مادر نه تنها برای رشد جسمی جنین و شیرخوار لازم است بلکه در تکامل مغز شیرخوار نیز نقش دارد. در مطالعه ای که نتایج آن به تازگی منتشر شده است محققان به بررسی ارتباط دریافت شیر مادر با تکامل مغز در نوزادان نارس پرداخته اند.
وی افزود: در این مطالعه 180 شیرخواری که قبل از هفته 30 بارداری متولد شده بودند یا در زمان تولد کمتر از 1250 گرم وزن داشتند شرکت کردند. محققان تعداد روزهایی که این شیرخواران از زمان تولد تا روز 28 تولد از شیر مادر به عنوان تامین کننده بیش از 50 درصد نیازهای تغذیه ای استفاده می کردند را مورد بررسی قرار دادند. سپس اطلاعات مربوط به حجم مناطقی از مغز که با استفاده از MRI در سنین شیرخواری و سپس در سن 7 سالگی اندازه گیری شده بود و نیز بهره هوشی (IQ)، توانایی خواندن، ریاضیات، عملکرد شناختی و ... در سن 7 سالگی ارزیابی شد.
رشنوادی ادامه داد: یافته های حاصل از این مطالعه نشان داد در شیرخوارانی که در بیشتر روزهایی که در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) بستری بودند از شیر مادر استفاده می کردند حجم منطقه ای از مغز که در پردازش و انتقال پیام های عصبی به سایر نقاط مغز نقش دارد، بزرگتر و در سن 7 سالگی این کودکان عملکرد بهتری از نظر IQ و ریاضیات داشتند. به طور کلی، دریافت شیر مادر با افزایش حجم مناطقی از مغز در سن شیرخواری و بهبود عملکرد شناختی در سن 7 سالگی مرتبط بود.
وی با بیان اینکه به گفته محققان این اطلاعات از توصیه های فعلی مبنی بر استفاده از شیر مادر جهت تغذیه نوزادان نارسی که در بخش NICU بستری هستند حمایت می کند، یادآور شد: بسیاری از مادرانی که نوزاد نارس دارند در شیر دادن به کودک دچار مشکلاتی می شوند. با توجه به تاثیرات مفید شیر مادر بر رشد و تکامل کودک باید حمایت های لازم از این مادران به عمل آید تا در شیردهی به کودک خود موفق گردند.