اخبار

 چگونگی حذف نام همسر سابق (زن یا شوهر) از شناسنامه

بر اساس ماده ۳۳ قانون ثبت احوال، «در المثنای شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است منعکس خواهد‌شد. ‌ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد.»

 الف- در صورتی که زن غیر مدخوله باشد و طلاق به آن شرایط صادر شود، هم زن و هم مرد می‌توانند با دریافت شناسنامه المثنی نام همسر قبلی و طلاق ثبت شده را از شناسنامه حذف نماید.

هیئت عمومی دیوان عدالت اداری نیز در دادنامه‌های ۲۰۶ و ۲۰۷ مورخ ۱۳۹۲/۴/۲۷ خود، بر عموم و اطلاق حکم مقنن درخصوص عدم درج ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثنای شناسنامه زوجین (چه زن و چه مرد) تأکید کرده است.

ب: چنانچه طلاق غیرمدخوله نباشد؛ هر یک از زن یا شوهر، با انتخاب همسر دوم و ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش، می‌تواند به اداره ثبت احوال مراجعه کند و درخواست برای حذف نام همسر اول را ارائه دهد.

حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به ثبت رسمی ازدواج دوم و ثبت‌نام همسر جدید در شناسنامه فرد است، بنابراین به ‌صرف انتخاب همسر و معرفی او نمی‌توان از این مقرره قانونی استفاده کرد.

نکته: فقط نام همسر در شناسنامه جدید حذف خواهد شد و نام فرزندان مشترک ازدواج سابق، کماکان در شناسنامه المثنی درج می‌شود.

حذف نام زن (زوجه سابق )از شناسنامه مرد

 چنانچه فردی با همسرش متارکه کرده باشد با انتخاب همسر جدید و ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش می‌تواند به اداره ثبت احوال مراجعه و درخواست کتبی برای حذف نام همسر اول از شناسنامه اش  را ارائه و پیگیری نماید .
 
در رابطه با این مقرره توجه به چند نکته قابل توجه است:

1. حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت نام ایشان در شناسنامه فرد است. بنابراین به صرف انتخاب همسر و معرفی آن نمی‌توان از این مقرره قانونی استفاده کرد.
 
2. اما در پاسخ معترضان به این مقرره باید بیان داشت که حذف نام از شناسنامه در این مورد صرفاً پس از وقوع ازدواج دوم و ثبت آن صورت می‌گیرد، لذا همسر دوم از ازدواج پیشین همسر خود مطلع خواهد شد.

 از طرفی دیگر اقدام به حذف نام همسر قبلی از شناسنامه علاوه بر کاهش بار روانی موجود، موجب ارائه راحت‌تر شناسنامه در جاهای مختلف است، چه اینکه عمدتاً مسائلی این چنینی در زمره خصوصی ترین مسائل افراد است و دلیلی ندارد که همگان از آن‌ها با خبر باشند. این در حالی است که با صدور گواهی تجرد باید بیان داشت که زن و مردپیش از ازدواج می‌توانند بااخذ گواهی تجرد از ازدواج قبلی همسر آینده خود مطلع شوند.
 
3. از اطلاق واژه همسردوم باید اینطور نتیجه گرفت که استفاده از این مقرره صرفاً درمورد اختیار نمودن همسر دوم امکان پذیر خواهدبود و نه ازدواج‌های بعدی،اما به نظر می رسد که علی رغم نقص این مقرره در این خصوص بتوان در ازدواجهای بعدی نیز از مزایای این مقرره قانونی استفاده کرد.  
 
حذف نام مرد(شوهر سابق) از شناسنامه زن

پس از طلاق، زن در موارد زیر، می تواند نسبت به حذف نام شوهر سابق، از شناسنامه خود اقدام نماید.

۱ـ در صورتی که دوشیزه بودن وی، مطابق حکم دادگاه یا به روش های دیگر اثبات شود.

۲ـ در صورتی که زوجه ازدواج جدید نموده و این ازدواج در دفاتر ازدواج و طلاق، ثبت شود

مطابق آنچه گفته شد بایدبیان داشت حذف نام زوج از شناسنامه زوجه تنها در صورتی امکان پذیر خواهد بود که در دوران عقد جدایی انجام شده باشدو دوشیزه بودن زوجه مطابق احکام قضایی و سند طلاق قابل استنباط باشد.

این درحالی است که مطابق اطلاق عبارت وقید باکره بودن باید اینطور نتیجه گرفت، زنانی که ازدواج دوم و سوم دارند و نیز افرادی که ازدواج اولشان می‌باشد؛ اما باکره نمی‌باشند، نمی‌توانند ازین مقرره استفاده نمایند.

 اما در مورد حذف نام زن یا مردی که فوت نموده است باید بیان داشت که اگر همسر فردی فوت کند، در صورت ثبت شدن ازدواج، فرد می‌تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به حذف نام همسر فوت شده از شناسنامه‌اش اقدام و نام همسر فوت شده را از شناسنامه‌اش حذف کند.

این در حالی است که عمده ایرادی را که می توان نسبت به این مقرره وارد نمود این می باشد که هیچ اشاره ای به فرزندان نشده است، چه اینکه مطابق اطلاق مقرره فوق حذف نام زن یا مرد از شناسنامه دیگری یا خود حتی در صورت وجود فرزند نیز امکان پذیر خواهد بود، هرچند که نام پدر یا مادر در شناسنامه فرزندان درج خواهد شد. 

مدیریت امور حقوقی دانشگاه