اخبار

یکشنبه ۲۵ مهر: زنان و مدیریت سلامت روان در بحران کرونا (محور‌ها: مدیریت استرس،خشونت خانگی، روابط خانوادگی سالم، تقویت مهارتهای ارتباطی، حمایت همسران از یکدیگر، مدیریت سوگ)
پاندمي كوويد- 19 تاثير زيادي بر روي زندگي ما گذاشته است. بسياري از ما با چالش هايي روبرو هستيم كه استرس زا يا طاقت فرسا بوده و با عث ايجاد شرايط روحي آسيب زا در بزرگسالان و كودكان مي شود.
اقدامات پیشگیری نظیر فاصله گذاری اجتماعی، اگرچه برای کم کردن خطر انتقال ضروری هستند ولی می توانند احساس تنهایی و ایزوله شدن در فرد ایجاد کرده، باعث افزایش اضطراب و نگرانی شوند. ترس از مرگ و از دست دادن عزیزان، دسترسی مداوم به اخبار بد، محدودیت در حرکت و جابجایی، کار در خانه، مدرسه در خانه، بیکاری های موقت، از دست دادن تماس فیزیکی با اعضاء خانواده، دوستان و همکاران، همه و همه تغییراتی است که می تواند بر سلامت روان ما تاثیر بگذارد. اگر چه این ویروس اثر مستقیمی بر روی مغز ندارد، ولی پاندمی آن آثار مخربی بر روی سلامت روان بجا می‌گذارد و زنان در این مورد گروه آسیب پذیرتر هستند.
استرس می تواند باعث بروز حالات زیر شود:
• حساس ترس، خشم، غم، هراس، ناامیدی
• تغییر اشتها، انرژی، علاقه و انگیزه
• مشکل در تمرکز و تصمیم گیری
• مشکل خواب و یا کابوس
• سردرد، درد بدن، مشکلات گوارشی
• تشديد بیماری های مزمن
• تشديد مشکلات روحی
• افزایش میزان مصرف سیگار، مواد و الکل
تاثيرات كوويد- 19 بر روي بانوان، با توجه به نقش ها و مسووليت هاي متعددي كه دارند، مي تواند موجب بالا رفتن ميزان استرس و اشكال در عملكرد آنان شود. زنان باردار و زنان تازه زايمان كرده، زنان شاغل، زنان خانه دار، زناني كه وظيفه مراقبت از بيمار در خانواده را بر عهده دارند، زناني كه از پدر و مادر سالمند مراقبت مي كنند، زنان سرپرست خانوار، زنان بدسرپرست و زناني كه گاهي تمامي اين نقش ها را بر عهده دارند، اولين گروهي هستند كه تحت تاثير اين بحران قرار مي گيرند. زنان بيشتر از مردان بيشتر از مردان مسئول مراقبت از خانواده هستند و تعدد نقش هاي آنان، مي تواند موجب ناكارآمدي و بالا بردن ميزان استرس و آسيب هاي رواني شود.
بانوان مسن علاوه بر بیماری های زمینه ای با مشکلات روانشناختی از جمله ترس و تنهایی و انزوا مواجه هستند، لذا آگاهی زنان از نقش خود مراقبتی بر حفظ سلامت آنان دارای اهمیت بسیاری است. بیماری کووید 19 نه تنها سبب نگرانی های سلامت همگانی می‌شود بلکه سبب بروز تعدادی از بیماری‌های روانشناختی، شامل اضطراب، ترس، افسردگی، رفتارهای اجتنابی، تحریک‌پذیری، اختلال خواب، و اختلال استرس پس از سانحه می شود. در پی میزان مرگ و میر بالای این بیماری، تعداد زیادی از خانواده‌ها دچار فقدان و مرگ اعضای خانواده خود شده‌اند. از سوی دیگر، به منظور جلوگیری از شیوع این ویروس بسیاری از تجمعات از جمله مراسم‌ خاکسپاری و سایر مراسم مذهبی و فرهنگی مربوطه به شدت محدود شده و خانواده‌ها از دریافت حمایت‌های اجتماعی محروم گردیده‌اند. از طرف دیگر، در دوران شیوع بیماری 19COVID افراد مبتلا و خانواده‌های آنها با انگ اجتماعی (Social Stigma) روبرو می‌شوند. چنین رفتاری می تواند بر افراد مبتلا به این بیماری، سایر اعضای خانواده، دوستان و حتی اجتماع آنها به شکل منفی تأثیر بگذارد. بنابراین افرادی که در جریان این بیماری یکی از اعضای خانواده خود را از دست می دهند، در معرض خطر سوگ پیچیده و سایر بیماریهای روانی قرار می گیرند. در یک مطالعه که توسط موسسه غیر انتفاعی Care International انجام شده، مشخص شده که اگرچه همه افراد تحت تاثیر نگرانی، اضطراب و خستگی روحی ناشی از پاندمی کووید 19 هستند، ولی میزان عوارض جدی روحی روانی نظیر اضطراب، بی‌اشتهایی، بی خوابی و اختلال در توان انجام دادن کارهای روزمره در زنان سه برابر مردان است. ( 27% در زنان در مقابل 10% در مردان). این مطالعه برروی 10400 مورد زن و مرد از کشورهای مختلف شامل ایالات متحده، امریکای لاتین و خاور میانه انجام شده است. بخشی از عوامل ایجاد کننده اضطراب، عوامل اقتصادی است. این عوامل زنان را بیشتر تحت تاثیر قرار داده است. به عنوان مثال در ایالات متحده، از ماه فوریه تا ماه می 2020، حدود 11.5 میلیون زن از کار اخراج شده اند، در حالیکه این رقم برای مردان حدود 9 میلیون نفر بوده است. این در حالی است که زنان 66 درصد شاغلین در 40 شغل با کمترین درآمد کشور را تشکیل می دهند. نتایج یک نظرسنجی دیگر در آمریکا نشان می‌دهد که تاثیر پاندمی کرونا بر روی سلامت روان زنان به خصوص زنان زیر ۵۰ سال به مراتب بیشتر از مردان بوده است. ۶۲ درصد زنان زیر ۵۰ سال ( ۱۸ تا ۴۹ سال) اعلام داشته اند که این پاندمی بر سلامت روانشان تاثیر متوسط تا زیاد داشته است.

در میان زنان بالای ۵۰ سال، میزان تاثیرگذاری روانی

این پاندمی در حدود ۵۰ درصد بوده است.

این تاثیر روانی در میان مردان زير 50 سال (18 تا 49 سال)، تنها 47 درصد بوده است و در مردان بالای ۵۰ سال به ۴۰ درصد کاهش می یابد. زنان حتی اگر شاغل باشند بار اصلی مسئولیت خانه و کار با فرزندان را بعهده دارند که بار روانی بیشتری را به آنها تحمیل می‌کند. زمانی که برنامه های آموزشی به منزل منتقل می شود، این زنان هستند که بار اصلی مراقبت و نظارت بر فرزندان را بدوش می‌کشند. در کشورهای در حال توسعه این شرایط برای زنان سخت تر نیز می‌شود. در مطالعه Care در بنگلادش از 542 زن شرکت کننده، 100% افزایش مشکلات روحی روانی را گزارش کرده اند. در برخی نواحی این کشور محدودیت ها به گونه ای است که حتی امکان دسترسی به خدمات سلامت روان را از آنها سلب کرده است. بسیاری از زنان در این کشورها در مطالعه کیفی جملاتی از این قبیل را ذکر کرده اند: نمی دانم تا چند روز می توانم به خانواده ام غذا بدهم، بزودی شغلم را از دست می‌دهم و هیچ پس اندازی ندارم. مشکلات مشابه در خاور میانه نیز وجود دارد. در لبنان 49 در صد زنان از دست دادن شغل را گزارش داده اند در حالیکه این میزان توسط 21% مردان گزارش شده است. زنان بیشتر به مشاغل پرخطر اشتغال دارند. مطالعه Care در فلسطین نشان داد، زنان شاغل اغلب به مشاغلی مانند پرستاری، معلمی و سایر مشاغلی که با افراد زیاد در تماس است اشتغال دارند. این در حالی است که اگر علائم ناراحتی روانی برای آنها ایجاد شود به منابع کمتری دسترسی دارند. دسترسی به خدمات سلامت روان برای زنان در این کشور 8% و برای مردان 67% گزارش شده است. در این کشورها زنان تنها امکان مراجعه به درمانگران زن را دارند، در حالیکه تعداد درمانگران زن اندک است. (بخصوص در دوران کووید 19) در سایر کشورهای آسیایی، اشتغال در کارخانه ها و بیمارستان‌ها به این موارد اضافه می شود. کسب و کار از رونق افتاده، اقتصاد صدمه دیده، سوگ عزیزان مشهودترین عواقب این پاندمی جهانی هستند. در یک مطالعه مرور سیستماتیک بر روی مقالات منتشر شده در زمینه سلامت روان زنان باردار و کووید، نشان داده شد عوامل زمینه‌ای مانند وزن کم واکنش های روانی زنان در دوران همه گیری کووید شامل؛ اضطراب، افسردگی و ترس می شود و اين سطح اضطراب و افسردگی در بین زنان باردار در دوران کووید، بین متوسط تا شدید برآورد شده است. از جمله عوامل موثر بر ضطراب دوران بارداری مي توان
به؛ سن کمتر از 35 سال، حاملگی بار اول، اشتغال، کمبود حمایت خانوادگی- اجتماعی و کمبود فعالیت بدنی اشاره كرد. این مقاله داشتن فعالیت بدنی و افزایش حمایتهای اجتماعی را به زنان باردار توصیه می‌کند.
بانوان برای گذار از دوران سخت کرونایی نیازمند آگاهی، هوشیاری و حمایت های همه جانبه از طرف خانواده و جامعه هستند.
سازمان جهانی بهداشت و مرکز مدیریت بیماری‌های امریکا مجموعه ملاحظاتی را برای حفظ سلامت روانی اجتماعی در جریان همه گیری کووید 19 منتشر کرده اند که چکیده آن بدین شرح است:
• گوش دادن به اخبار بخصوص اخبار موجود در شبکه های مجازی را محدود کنید. آگاه بودن بسیار خوب است ولی شنیدن مداوم اخبار همه گیری ناامید کننده است. پیگیری اخبار را به دو الي سه بار در روز محدود کنید.
• از طريق تنفس عمیق، انجام تمرینات کششی، تغذیه سالم، ورزش منظم، خواب کافی و پرهيز از مصرف سیگار، الکل و مواد، از جسم خود مراقبت کنید.
• به ذهن خود استراحت دهید و زمانی برای انجام کارهایی که دوست دارید در نظر بگیرید.
• با دیگران در ارتباط باشید و با افراد قابل اعتماد در مورد نگرانی ها و احساسات خود صحبت کنید.
• بصورت آنلاین با جامعه و یا با موسساتی که فعالیت های معنوی دارند در ارتباط باشید.
• اگر دچار بحران های روحی هستید با مشاور یا روانپزشک تماس بگیرید.
• با افراد مبتلا و خانواده آنها همدلی کنید. این افراد مرتکب هیچ گناهی نشده و نیازمند مهربانی، همدلی و حمایت ما هستند.
• از کووید به عنوان لقب برای افراد یا خانواده های مبتلا استفاده نکنید. هویت افراد از ابتلای آنها به بیماری جداست و دادن القاب اینچنین منجر به ایجاد انگ و فشار روانی و اجتماعی بر افراد می شود.
• از تماشا كردن و گوش دادن به اخباری که شما را دچار اضطراب می کند، پرهیز کنید. فقط به اطلاعات منابع معتبر توجه کنید. اطلاعات صحیح را می توانید از وب سایت سازمان جهانی بهداشت بدست آورید.
• از فرصت های مختلف برای صحبت های مثبت استفاده کنید. به عنوان مثال صحبت در مورد افرادی که از کووید بهبود یافته اند؛ البته در صورت رضایت آنان نسبت به بیان اطلاعات شخصیشان

به منظور حفظ و ارتقاي سلامت روحي و رواني كودكان نيز توصيه مي شود:
1. به کودکان کمک کنید که احساساتی نظیر غم یا ترس را بیان کنند (هر کودک روش خود را برای بیان احساس دارد)گاهی انجام فعالیت‌های خلاقانه نظیر بازی و نقاشی می تواند کمک کننده

باشد. بیان احساسات در محیطی مطمئن و حمایت گر، به کودکان در رهایی از این احساس کمک می کند.
2. برنامه‌های روتین کودک را ادامه دهيد. اين برنامه ها مي تواند شامل فعاليت هاي آموزشی یا بازی باشد.
3. داشتن روابط اجتماعی حتی در حد محدود به خانواده برای کودکان مناسب است.
4. در شرایط استرس، کودکان بیشتر احساس وابستگی از خود نشان می‌دهند. برای آنها به زبانی صادقانه و مناسب سن در مورد مشکل توصیح دهید. اگر کودک نگرانی در این مورد دارد به او بگویید که با هم بهتر می‌توانید به این نگرانی غلبه کنید. کودکان رفتارهای بزرگترها را مشاهده می‌کنند و یاد می‌گیرند که چگونه احساسات خود را در شرایط بحرانی مدیریت کنند.
به کسانی که از افراد مسن و یا دارای بیماری زمینه ای مراقبت می کنند، توصيه مي شود:
1. افراد مسن، بویژه آنان که مشکلات شناختی یا دمانس دارند، در شرایط سخت طغیان بیماری و یا قرنطینه، بیشتر دچار اضطراب، خشم، استرس و بیقراری و انزواطلبی می شوند. حمایت های عملی و روانی خانواده و پرستار خصوصي، همچنين پرسنل بهداشتی درمانی، برای آنها لازم است.
2. دستورالعمل های ساده برای کم کردن خطر بيماري كوويد (مانند؛ شستن دست، استفاده از ماسك و ...) را به زبانی روشن، محترمانه، صبورانه و قابل فهم در اختیار آنان قرار دهید و اگر لازم شد، آموزش ها را تکرار کنید. می توانید از نمایش، تصویر و یا نوشته نیز برای انتقال اطلاعات کمک بگیرید.
3. اطمینان حاصل کنید كه افراد مسن، به داروهای مورد نیاز خود به ميزان مصرف دو هفته، همچنين به آذوقه و ساير خدمات مورد نیاز خود دسترسي دارند.