مصاحبه با دکتر جمیل صادقی‌فر معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایلام
امتیاز:
موضوع مصاحبه:
اهمیت خودمراقبتی در دوران کرونا (در مورد رعایت صحیح پروتکل های بهداشتی، زدن واکسن، استفاده از ماسک و داشتن مسئولیت اجتماعی نسبت به سلامت سایر افراد جامعه)
۱- از دیدگاه علمی خودمراقبتی چیست؟
خود مراقبتی شامل اعمالی است اکتسابی، آگاهانه و هدفمند که مردم برای خود، فرزندان و خانواده‌شان انجام می دهند تا تندرست بمانند. از سلامت (جسمی روانی و اجتماعی و..) خود محافظت کنند و نیازهای(جسمی روانی و اجتماعی و..) خود را برآورده سازند، از بیماریها و حوادث پیشگیری کنند، بیماریهای مزمن خود را مدیریت کنند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان، حفاظت کنند.
۲-ضمن بیان انواع خود مراقبتی و میزان اهمیت آن در سطح جامعه را بیان فرمایید.
خود مراقبتی: شامل خودمراقبتی فردی، سازمانی و اجتماعی است. هر کدام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردارند. در سطح سازمانی و اجتماعی توسط ائتلافی از اعضای سازمان و یا جامعه طراحی،اجرا، پایش و ارزشیابی می شوند و اهمیت این دو از آن منظر است که موارد زیادی از اقدامات سلامت در سطح فردی به وقوع نمی پیوندند و لازمه مراقبت در سطح کلان است.
۳-آیا خودمراقبتی در سنین، گروه‌ها و اقشار مختلف یکسان است؟ خودمراقبتی در یک کودک و یا یک سالمند چه تفاوتها یا اشتراکاتی دارد؟
خود مراقبتی برای گروههای سنین مختلف متناسب با عوامل خطر و شرایط سنی آنها متفاوت است ولی شباهت همه آنها در ایجاد، حفظ و ارتقای سلامت است.
۴-تحقق اهداف و برنامه‌های مربوط به خودمراقبتی چه تاثیری در ارتقا سطح سلامت جامعه دارد؟
خود مراقبتی موجب ارتقای سلامت و کیفیت زندگی، افزایش رضایت بیماران، منطقی شدن استفاده از خدمات ( کاهش بار مراجعات غیر ضروری مردم به بیمارستان و...) و نیز کاهش هزینه های سلامت و افزایش امید به زندگی و افزایش طول عمر می شود.
۵-با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری لازم است به بهداشت و سیستم بهداشتی کشور توجه بیشتری معطوف گردد و با پیاده سازی برنامه ها در اسناد خود مراقبتی به شکل مطلوب تری به این هدف دست خواهیم یافت.
۶-در شرایط فعلی که شاهد شیوع بیماری کرونا و ظهور سویه‌های جدید آن هستیم، خودمراقبتی چگونه می‌تواند ما را در راه پیشگیری از ابتلای به آن یاری کند؟
با توجه به تعریف خود مراقبتی که شامل اعمال اکتسابی، آگاهانه و هدافدار است اگر در سه سطح فردی، اجتماعی و سازمانی تمامی پروتکل‌های بهداشتی رعایت گردند، عین خودمراقبتی و رسیدن به اهداف پیشگیری از کووید 19 است.
۷-چگونه می‌توان افراد جامعه را به رعایت هرچه بهتر مسائل مربوط خودمراقبتی ترغیب کرد؟
متاسفانه، حساسیت درک شده مردم نسبت به مسئله کووید 19 با توجه به آمار و ارقام موجود نشان میدهد که کاهش یافته است. لازم است مردم عزیز با حساسیت بیشتری دستورالعمل‌ها را رعایت نمایند و واکسیناسیون خود و خانواده را تکمیل کنند.
۸- آگاهی جامعه از خودمراقبتی و مسائل مربوط به آن امروزه به عنوان یک اصل مهم خودنمایی می‌کند. نقش حوزه بهداشت در این مسير چیست؟
یکی از نقش‌های اساسی حوزه بهداشت سیاستگذاری برای رسیدن به توانمندسازی افراد، سازمانها و جوامع برای مراقبت از سلامت خود است که اجرا و عملیاتی نمودن آنها مستلزم همکاری کامل مردم و تمام سازمانهای دیگر است.
لازم است نخبگان و کارشناسان و... در ابتدا مهارتهای لازم را در زمینه خودمراقبتی را کسب کرده و به این باور رسیده باشند که خود مراقبتی می تواند باعث ارتقای سلامت جوامع گردد. سپس با حضور فعال در این عرصه می توانند نقش آفرینی کنند.
۹-جامعه، نخبگان، کارشناسان، رسانه‌ها و... چگونه می‌توانند نقش پویا و مثبتی در راستای تحقق اهداف و برنامه‌های خودمراقبتی به نمایش بگذارند؟
کلیه فعالیت‌های حوزه بهداشت در راستای اهداف خود مراقبتی در سه سطح فردی، سازمانی و اجتماعی هستند و جایگاه آن در حدی است که رسیدن به جامعه‌ای توسعه یافته که در آن مردم بتوانند با قدرت، امید، آگاهی، مهارت و صلاحیت کافی، به صورت فردی، گروهی و جمعی نیازهای سلامت خود، خانواده، همسالان و جامعه را تعیین و اولویت بندی کنند. سپس برای برآوردن نیازهای در اولویتشان، برنامه ریزی و اقدام نمایند تا اینکه به زندگی سالم و با کیفیت دست یابند.
۱۰-سخن پایانی خود را در رابطه با خودمراقبتی و جایگاه آن در سطح جامعه و برنامه‌های حوزه سلامت در این زمینه بیان فرمایید.
در ارتباط با خودمراقبتی، کشورهای دنیا متناسب با شرایط موجود برنامه‌هایی در خصوص ارائه خدمت دارند. برخی از کشورها بر روی بستری کردن بیماران تمرکز می نمایند و از مراقبت‌های سرپایی پررنگ تا مراقبت در منزل نیز ارائه خدمات دارند و در سمت دیگر این مسائل، مبحث خودمراقبتی وجود دارد.
امروزه اکثر کشورهای توسعه یافته دنیا تمرکز آنان بر روی خود مراقبتی می‌باشد که نمونه بارز آن در همین جریان شیوع بیماری کرونا کاملآ مشهود است. همه توصیه‌هایی که می‌شود تا افراد فاصله‌گذاری را رعایت کنند ماسک بزنند و واکسن تزریق نمایند، همه اینها خودمراقبتی است و افراد با این اقدامات از خود مراقبت به عمل می‌آورند.
این همه مسائل و مشکلات ما در دوران شیوع بیماری کرونا شامل بستری و فوتی و رنج و درد که با آنها مواجه می‌شويم و آثار متعاقب آن همچون محدودیت‌ها، تعطیلی‌ها و ... ناشی از این است که خودمراقبتی نزد افراد به درستی انجام نمی‌شود.
در مسیر رسیدن به خود مراقبتی مناسب دو راهبرد و راهکار مهم وجود دارد که شامل همکاری‌های بین بخشی و مشارکت مردم در سلامت می‌باشد. هم باید سازمانهای مختلف شامل صدا و سیما، شهرداری، جهاد کشاورزی، آب و فاضلاب و.... برای تحقق سلامت (سلامت برای همه) مشارکت و همکاری موثر داشته باشند و از طرفی دیگر نیز مشارکت مردم در سلامت امری ضروری است و تک تک افراد در جامعه مسئول سلامت خود هستند.
راهی که باید برویم و چاره‌ای هم جز آن نداریم، همین خودمراقبتی است که ان‌شاءالله در بحث بیماری کرونا و سایر بیماریها از جمله بیماریهای غیرواگیر که عامل بیش از ۷۵درصد بار بیماریها در کشور و استانمان هستند، چاره‌ای جز خودمراقبتی نداریم و حتماً باید این موضوع در اولویت‌های برنامه‌های نظام باشد.