شیر مادر بهترین و کامل‌ترین غذا برای شیرخوار است. بر اساس توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی، شیرخواران در شش ماه نخست زندگی به منظور تامین رشد، تکامل و سلامتی، فقط باید با شیر مادر تغذیه شوند و هیچ نوع مایعات یا غذای جامد دیگری (دریافت برخی ویتامین ها نظیر ویتامین آ و د) دریافت نکنند.
شیر مادر بهترین الگوی رشد و تکامل را برای کودکان فراهم کرده و با دارا بودن خواص ویژه که آن را از بقیه انواع شیر نظیر شیرخشک یا شیر گاو متمایز کرده است، به عنوان بهترین نوع شیر مصرفی نوزادان زیر شش ماه شناخته می‌شود.
تغذیه با شیر مادر هم برای کودک و هم برای مادر، دارای فواید بسیاری است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
مزایای شیر مادر برای شیرخوار:
- کاهش بروز یا شدت بیماری‌های عفونی (با دارابودن فاکتورهای اختصاصی و غیراختصاصی، سیستم ایمنی نوزاد را تقویت می‌کند)
- دارا بودن مواد مغذی که به راحتی هضم می‌شود.
- افزایش هوش کودکان و رشد بهتر
- کاهش بروز حساسیت
- پیشگیری از برخی از بیماری‌های غیرواگیر مانند چاقی، دیابت، سرطان و فشارخون در بزرگسالی
مزایای تغذیه با شیرمادر برای مادر:
- تقویت رابطه عاطفی بین مادر و نوزاد
- کاهش خونریزی در زایمان
- کاهش خطر سرطان‌های هورمونی
- کاهش خطر شکستگی استخوان لگن و پوکی استخوان بعد از دوران یائسگی
- بازگشت سریع‌تر به وزن قبل از بارداری
- کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت نوع دو
- کمک به اقتصاد خانوار
هنگامی که به نوزاد شیر داده می‌شود، ابتدا یک پستان به طور کامل تخلیه شود و سپس به سراغ پستان دیگری بروید، زیرا ترکیبات موجود در ابتدای شیردهی محتوی آب زیادی است که نیاز شیرخوار به آب را تامین می‌کند، همچنین سرشار از ویتامین‌های محلول در آب و پروتئین است و ترکیبات شیر پسین با دارا بودن چربی و ویتامین‌های محلول در چربی، احساس سیری و تامین انرژی برای نوزاد را فراهم می‌کند.
بهتر است در فواصل زمانی بین شیردهی تعادل حفظ گردد، زیرا هرچه زمان بین نوبت شیردهی افزایش یابد، شیر پیشین که آب بیشتری دارد، در سینه انباشته می‌شود و هر چه در فواصل زمانی کمتری صورت گیرد، نوزاد از شیر پسین بیشتری تغذیه می‌کند. نوزادان به مقادیر کافی از هر دو شیر پسین و پیشین برای رشد مناسب نیاز دارند.
الگوی مصرف شیر در شیرخواران:
در ابتدا بیشتر شیرخواران هر دو تا سه ساعت تغذیه می‌شوند؛ سپس تا دو ماهگی هر چهار ساعت شیر مصرف می‌کنند. به شیرخواری که شیر مادر می‌خورد، نباید شیر بطری داده شود، زیرا باعث کم شدن شیر مادر می‌شود.